Sunday, July 20, 2008

"Нээлттэй захидлын хуудас"


Ө.Сэрээтэр гуайн 1977 онд БНМАУ-ын Холбооны Яаманд бэлэглэсэн бас нэг зүйл бол шуудангийн ил захидлын хуудасны бүтэн цуглуулга юм.
“Шуудангийн ил захидлын бүртгэл” хэмээн бичсэн түүний гар бичмэлээс үзвэл манай улсын анхны ил захидлын хуудас нь Д.Сүхбаатарын хар цагаан гэрэл зураг бүхий зурагтай 1931 онд хэвлэгдсэн ажээ. 1932 оны YII сарын 10-нд гүйлгээнд гарсан “Шинэ Монгол” цувралын 40 мөнгөний үнэтэй төрөл дээр хэвлэсэн Д.Сүхбаатарын хөрөг бүхий маркийг дээрх ил захидлын гэрэл зургийг ашиглан бүтээсэн болов уу гэж боддог. Зэрэгцүүлэн харахад тун адилхан харагддаг юм.
1926 оны YI сарын 11-нд гарсан нэгэн ил захидлын хуулбар Ө.Сэрээтэр гуайд хадгалагдаж байсан. Нүүрэн дээрээ соёмбо тэмдэг дарсан тэрхүү хуулбар нь 1931 оноос гүйлгээнд гарсан ил захидлуудын түрүүчийнх гэж ярьж билээ.
Дашрамд дурьдахад манай улсын шуудан харилцаанд ил захидлын хуудсыг анх “нээлттэй захидлын хуудас” гэж нэрлэж байсан бөгөөд 1921 оны ардын хувьсгалаас өмнө Их Хүрээнд байсан гадаадынхан, тухайлбал герман, япон, шведийн худалдааны пүүсүүд гоёмсог ил захидал хэвлэж баяр ёслолоор бие биедээ илгээж байсан мэдээ бий. Түүнчлэн Дөрвөд, Урианхайн хязгаарт амьдарч байсан Монголч эрдэмтэн А.В.Бурдуков 1914 оноос эхлэн Монгол орны аж байдлыг харуулсан зурагтай ил захидлын хуудас хэвлүүлэх болсон гэдэг. Тэдгээр нь одоо Санкт-Петербург дахь Азийн улс түмний хүрээлэнгийн архивт хадгалагдаж буй ажээ.

No comments: