1926 оны II сарын 25-нд гүйлгээнд оруулсан 50 цент, 5 долларын үнэтэй “Соёмбо” маркан дээр хас тэмдэг зурсан нь тодхон харагдаж байдаг. Монголын хоёрдогч маркан дээр яагаад хас тэмдэг дүрслэх болов оо?
1927 оны Y сарын 28-нд Улаанбаатараас Манжуурт илгээсэн нэгэн захидал дээр дарсан “ULANBATOR MONGOLIA” хэмээсэн үгтэй дугуй тамганы доод хэсэгт нар зөв эргэлттэй хас тэмдэг сийлсэн нь дурайн буй. Монгол шуудангийн тамганд хас тэмдэг хэрэглэж байсны учир юу вэ?
1927 оны Y сарын 28-нд Улаанбаатараас Манжуурт илгээсэн нэгэн захидал дээр дарсан “ULANBATOR MONGOLIA” хэмээсэн үгтэй дугуй тамганы доод хэсэгт нар зөв эргэлттэй хас тэмдэг сийлсэн нь дурайн буй. Монгол шуудангийн тамганд хас тэмдэг хэрэглэж байсны учир юу вэ?
Хас нь Монголын эртний бэлгэдлийн дүрс юм. Өнгөрсөн, одоо, ирээдүй гурван цагт хүчирхэг байх, үзүүр бүгд нь дуусашгүй, түмэн настай, түмэн үед оршихын бэлгэдэл болсон хас бэлгэдлээр хийсэн малын тамга олон бий. Түүнчлэн манай ард түмэн олон зуун жилийн турш чимэх чимэглэх урлагт хас буюу түмэн насан хээг хэрэглэсээр ирсэн. Мөн бичгийн мэргэд маань номын тэмдэг болгон хэрэглэж ирсэн баримт ч буй. Энэ тухай сонин баримт тун олон байдгийн зах зухаас нь сонирхуулбал,
Нэгэн зүйл. Ширээтэй хас, зэтэртэй хас, жинстэй хас зэргийг монгол нутгийн олон газар малын тамга болгон үе улиран хэрэглэж ирсэн билээ.
Нэгэн зүйл. Богд хаант Монгол улсын Гадаад явдлын яамны дэргэд 1912 онд нээгдсэн анхны бага сургуулийн тэмдэг нь дундаа хастай байв.
Нэгэн зүйл. 1920 оны YI сарын 25-нд байгуулагдсан МАН-ын Төв Хорооны тамга нь нар зөв эргэсэн хас тэмдэгтэй байжээ. Түүнчлэн 1920 оны XIсарын 10-наас эхлэн гаргасан МАН-ын анхны хэвлэл “Монголын үнэн” сонины толгойд Монгол ардын намын сүлдийг хас бэлгэдлээр, Оросын эв хамт намын сүлдийг таван хошуу тэмдгээр төлөөлүүлэн хийсэн байдаг. Тэгээд ч ардын түр засгийн сүлд нь 1925 он хүртэл таван хошуу дотор байрлуулсан дугуй хүрээтэй хас тэмдэг байжээ.
Нэгэн зүйл. 1920 оны YI сарын 25-нд байгуулагдсан МАН-ын Төв Хорооны тамга нь нар зөв эргэсэн хас тэмдэгтэй байжээ. Түүнчлэн 1920 оны XIсарын 10-наас эхлэн гаргасан МАН-ын анхны хэвлэл “Монголын үнэн” сонины толгойд Монгол ардын намын сүлдийг хас бэлгэдлээр, Оросын эв хамт намын сүлдийг таван хошуу тэмдгээр төлөөлүүлэн хийсэн байдаг. Тэгээд ч ардын түр засгийн сүлд нь 1925 он хүртэл таван хошуу дотор байрлуулсан дугуй хүрээтэй хас тэмдэг байжээ.
Нэгэн зүйл. Бүх цэргийн жанжин, цэргийн яамны сайд Д.Сүхбаатар цэргийн сахилга батыг сайжруулах, цэргийн таних тэмдэг зэргийг зөв хэрэглүүлэх тухай 1921 оны YII сарын 16-ны өдөр гаргасан 02 тоот тушаалын зургадугаар зүйлдээ цэргийн дарга болон хувьсгалт цэргүүд монголын үндэсний хас тэмдэг бүхий улаан даавуугаар хийсэн ханцуйн тэмдэг хэрэглэх ёстойг заан тушаажээ.
Нэгэн зүйл. 1921 онд Ардын засгийн газрын Сангийн яамнаас ЗСБНХОУ-д захиалан шинэ мөнгөн дэвсгэрт хийлгэж байжээ. Өнгө алагласан уран гоёмсог хас тэмдэг зурсан 1, 5, 10, 25-тын дэвсгэрт нь эдүгээ Монголбанк болон зоос, мөнгөн тэмдэгт цуглуулагчдын гар дээр хадгалагдан буй.
Нэгэн зүйл. 1922 онд Монголын Бошгийг халах залуучуудын эвлэлээс бүх дэлхийн эв хамт залуучуудын интернационалд хас тэмдэгтэй туг бэлэглэж байсан нь түүхийн гэрч болон гэрэл зурагт үлджээ.
Энэ мэт олон жишээг дурьдаж болно. 1920-1924 оны хооронд намын тамга, төв хэвлэл, цэргийн хувцас, мөнгөн дэвсгэрт дээрээ хас тэмдгийг дээдлэн хэрэглэж байсан монголчууд шуудан харилцааны тамга болон шинэ тутам гаргасан “Соёмбот” маркан дээр мөн адил хас тэмдгийг хүндэтгэн дүрсэлсэн болов уу?
Монгол шуудангийн дугтуй, марк, ил захидал цуглуулагч Такенори Шимизу “Collecting Old Mongolian Postage Stamps” /УБ.2004 он/ номдоо 1922-1936 оны хооронд Нийслэл Хүрээ, Улаанбаатар хотоос Хаалган, Харбин, Манжуур, Москва, Бээжин, Берлин хүрсэн дугтуй дээр хас тэмдэгтэй тамга хэрхэн дарсаныг үзүүлсэн байдаг. Харин Монгол улсын шуудан харилцаанд 1937 оноос эхлэн хас тэмдэгтэй тамга хэрэглэхээ байжээ.
Монгол шуудангийн дугтуй, марк, ил захидал цуглуулагч Такенори Шимизу “Collecting Old Mongolian Postage Stamps” /УБ.2004 он/ номдоо 1922-1936 оны хооронд Нийслэл Хүрээ, Улаанбаатар хотоос Хаалган, Харбин, Манжуур, Москва, Бээжин, Берлин хүрсэн дугтуй дээр хас тэмдэгтэй тамга хэрхэн дарсаныг үзүүлсэн байдаг. Харин Монгол улсын шуудан харилцаанд 1937 оноос эхлэн хас тэмдэгтэй тамга хэрэглэхээ байжээ.
No comments:
Post a Comment