“Мөнхийн ЁС”

Эмнэлэгт хэвтэж байгаад өнөөдөр гарч ирлээ.

Шинэ жилээс хойш зүрхээр хатгуулж өвдөөд байх болсон юм. Эхэндээ тоохгүй л явлаа. Гэтэл 3 дугаар сараас хойш өвдөх нь бүр их ширүүсч нэг л бишээ. Ойр ойрхон өвдөж шаналж зовсон хүн хичээлдээ ч сууж чадахгүй дэмий л өдөр хоногийг өнгөрөөх боллоо. Сүүлдээ бүүр зүүд нойр хүртэл эвгүйрхэж голцуу үхэж үрэгдсэн хүмүүс зүүдэлдэг болов.

Нэг удаа өөрийгөө үхсэн хэвтэж байна, сүнс маань биенээсээ салаад гарчихсан буцаж орох гэж маш их зовж тарчилж байгаагаар зүүдэлдэг байна шүү. Хажууд охин маань унтаж байх юм, тэврэх гэтэл бие нь гарт баригдахгүй, яг л “Сүнс” кинон дээр гардаг шиг хоосон агаар самардаад байх юмаа. Эхнэрээ дуудтал намайг сонсож байгаа шинж алга. Хэн нэгэнтэй гар утсаараа яриад ухаангүй. Олон дахин дуудсан боловч намайг даанч сонсохгүй юмаа.

“Би чинь үхчихсэн юм байна шүү дээ. Тэгээд л эхнэр маань намайг сонсохгүй байгаа юм байна. Энэ хоёр маань надаас хойш яаж амьдарнаа. Ядахдаа охиноо сургуульд орохыг нь үзсэн ч болоосой..” гэж бодохоор дотор харанхуйлаад...

Сүүлчийн хүчээ шавхан эхнэрээ дуудлаа. Гэтэл хэн нэгэн намайг нэрээр минь зөөлөн дуудах нь сонсогдож би энэ ертөнцдөө эргээд ирлээ. Тэр үед ямар их баярлав аа. Би ер нь амьдралдаа тэгж магнай хагартал баярлаж үзээгүй байх аа?! Амьд байгаадаа баярлаж охиноо тэвэрч баахан үнслээ. Нэгэнт амьд сэрүүн байгаагаа лавтай мэдсэн тул эхнэртэйгээ “хэрүүл” хийлээ дээ.

-Чи ямар муухай хүн бэ? Би сая өөрийгөө үхчихсэн байна гэж зүүдлээд. Тэгээд чамаас аврал эрж дуудаад байхад чинь утсаар яриад тоохгүй юм.
-Харин тэгээд яагаав. Унтаж байтал чи гэнэт нэг их эвгүй муухай хоолойгоор гиншээд байсан. Хар дарж зүүдлэж байна гэж мэдээд аяархан шиг дуудаж байж сэрээлээ шүү дээ.
-Үгүй ер. Чи Удвалтай л утсаар яриад байсан шүү дээ. Би чамайг хичнээн их дуудваа. Ингээд л үхдэг юм байж, сүнс болчихож гэж бодоод биендээ буцаад орох гэж үйлээ үзэж байхад чинь туслаад ч өгөхгүй...
-Өө, за за. Сүнсийг нь эргүүлээд биенд нь оруулаад өгсөн биш харин буруутан болчихдог юм байна л даа. Чи л сүүлийн үед намайг авч унтахгүй, охинтойгоо л унтана гэж томроод байсан биз дээ? Тэгээд ямар байна?
-Аймаар юм байна аа. За нааш ир, хажуугаар ороод унт.
-Тэр нь дээр байлгүй. Та хоёр надад томроод хаа холдох вэ дээ. За, чи охиноо тэвэр, би чамайг тэврээд унтая. Тэгвэл элдэв муухай юм зүүдлэхгүй байх.
-Ёоох...

Ийм л юм болсон юм даа. Маргааш нь би эхнэртээ үнэнээ хэллээ. Сүүлийн үед байнга зүрхээр хатгуулж өвдөж байгаа, хичээл дээрээ байнга ширээ дэрлэж хэвтэх болсон, бас дандаа үхсэн үрэгдсэн хүмүүс зүүдлэх болсон гээд л...

Манай хүн миний яриаг сонсож дуусмагц багш лам руугаа залгалаа. Бид өөрсдийгөө өвдөж зовохоор үзүүлж харуулдаг, бас охиноо байнга даатгадаг нэг зурхайч лам байдаг юм. Лам багш маань миний тухай сонсмогц утасны цаанаас шууд л,
-Наад хүний чинь зүрх нь тааруу байна. Унтаж байгаад тэр чигээрээ нэг мөсөн “унтчихаж” магадгүй байна шүү. Сүр сүлдийг нь яаралтай дуудуул. Бас ийм ийм ном уншуул гээд баахан номын нэр хэлжээ.

Миний ярианд эхэндээ жаахан тоомжир муутай байсан хань минь багш ламтаныхаа хэлсэнийг сонсоод айчихаж. Түргэн авлаа даа. Надад яаралтай баахан ном уншуулж, засал хийлгэн, элдэв янзын шинжилгээ өгүүлж, эцэст нь эмнэлэгт хэвтүүлээд санаа нь амрав.

Эмнэлэгт хэвтэснийх оношоо мэдэж авлаа. Эм тариагаар баахан бөмбөгдүүлэв. Өдөр болгон дусал залгуулаад тааз ширтэн хэвтэж байхдаа нэг л зүйлийг сайн ойлгож авсан. Энэ нь “Бурхан миний амьд явах хугацааг сунгаж өглөө” гэдэг ухаарал. Харин хэдий хэр хугацаагаар сунгасныг би даанч мэдэж чадсангүй ээ...

“Хүн амьд явах насандаа нэг удаа ч гэсэн хүнд өвчнөөр өвчилж үзэх хэрэгтэй юм. Энэ нь түүнд туулж өнгөрүүлсэн амьдралаа тайван, няхуур эргэцүүлж үзэх бололцоо олгоно” гэж миний хайртай зохиолч Нодар Думбазе “Закон вечности” романдаа бичсэн байдагсан. Монгол хэлнээ “Мөнхийн ёс” хэмээн буулгасан эл романыг би мөн ч олон удаа шимтэн уншсан даа. Гэхдээ энэ удаагийнх шиг сэтгэл зүрхнийхээ угт тултал, бүр нэг яс махаараа мэдэртэл тэгж ухаж ойлгож уншаагүй юм байна шүү!!!

Сайхан сэтгэл, саруул ухааны дээдийг биедээ цогцлоож, инээдэм наргиан, эгэл биш хошин шогоор бүтээл туурвилаа чимсэн Гүржийн нэрт зохиолч, энэрэнгүй үзлийн дууч Нодар Думбазе зүрхний шигдээс өвчнөөр өвдсөнийхөө дараа дээрх романаа туурвисан билээ. Тэрээр эл романыхаа төгсгөлд “Мөнхийн ёс” гэж байдаг болохыг ухаарснаа бичсэн байдаг.

Түүний нээсэн “Мөнхийн ёс”-ны гол утга нь:
“...Хүний сэтгэл гэдэг түүний биеэс зуу дахин хүнд юм.......
Ганц хүн дааж авч явж чадахааргүй тийм хүнд юм...Иймээс хүмүүс бид, амьд яваа насандаа бие биедээ тус хүргэхийг хичээж, бие биенийхээ сэтгэлийг мөнхжүүлэхийг хичээх ёстой юм...Би таны сэтгэлийг, та өөр нэг хүний сэтгэлийг, цаад хүн чинь бас нэг хүний сэтгэлийг гэх мэт хязгааргүй юм... хүний үхэл биднийг ганцаардуулахгүйн тулд юм шүү дээ” гэжээ.

Харин миний хувьд эмнэлгийн орон дээрээс олсон нээлт, ухаарал минь гэвэл "Бурханы хайрласан нас, амьд явах хугацаандаа хүмүүст сайн үйл түгээх, бусдыг энэрэн хайрлаж, туслаж дэмжих, сайхан сэтгэлийн үрийг тарих..." Энэ “Мөнхийн ёс”-ыг зөрчиж, хувиа борлуулан, довоо шарлуулж,
Андуу эндүү явбал
Амий минь гартал ниргээрэй, БУРХАН МИНЬ!