Saturday, April 3, 2010

“УЛААНБААТАР” гэхээр НҮДЭНД юу бууна вэ?



Нэг. Эхлэл буюу зарим нийслэл хотуудын нэрийн утга

Нью-Йорк-Уоркийн (голландчуудаас уг хотыг булааж авсан вангийн нэр) шинэ хот
Парис- Усан дээрх сууц
Берлин- Голын эрэг
Москва (мос-цахиур, ков-нуугдах газар)-Чулуун бэхлэлт
Лондон (Llyn-нуур, Dun-бэхлэлт)-Бэхлэлт нуур
Токио-Дорнын нийслэл
Сөүл-Нийслэл
Ханой-Хоёр мөрний хоорондох газар
Дели-Канаджу Дехле хааны нэр (МЭӨ III зууны үед Ашока хааны үндэслэсэн хотыг МЭ 340 онд дахин сэргээн босгосон хүн)
Бээжин (Бэйцзин)-Умрын нийслэл (МЭ II зуун)
Бээжингийн түрүүнд Хятадын нийслэл байсан Нанжин-Дорнын нийслэл
Багдад-Бурхны хишиг
Астана-Нийслэл
Астана хотын урьдынх нь нэр Акмола-Цагаан суварга

Өгүүлэх инү:

Дэлхийн улсуудын нийслэл хотуудын нэрийн утгыг энэ мэтээр цадиг шастираас ухаж төнхөөд байвал маш урт жагсаалт үргэлжлэх нь дамжиггүй агаад, түүнээс хийх цорын ганц дүгнэлт бол, гүрэн улсынхаа нийслэлд ХАМГИЙН ТЭНЭГ НЭР (өршөөгөөрэй!) өгсөн нь цорын ганц Чингисийн Монголын ард түмэн байж мэднэ. Дээр жишээ авснаар нийслэлүүдийн нэрс ерөнхийдөө л гол хот гэсэн утгыг илэрхийлсэн, цөөнх тохиолдолд тухайн хотыг үндэслэгчийн, эс бөгөөс оршоо газрынх нь шинж байдлыг тусгадаг нь хүмүүн төрөлхтний соёл, иргэншлийн бичигдээгүй хууль бололтой.
Гэтэл манай Монгол Улсын нийслэлийн нэрийг хэрхэн ойлговол зохистой вэ?

Хоёр. Өрнөл буюу Улаан баатарын утга

Улаанбаатар-Шууд утгаараа улаан (улаан өнгө, улай үзсэн, улайд хутгалдсан, улангассан, туйлширсан, цайчихсан, цагаандаа гарчихсан, шийдчихсэн, галзуу) баатар, /улаан хувьсгалын баатар, тойруу утгаараа алуурчин, алуурчдын тэргүүн, улааны гарамгай дайчин/ гэсэн тодотгол нэр хэний ч санаанд гэрлийн хурдаар бууна.
Аа, яа-яа! Улаан цусанд будагдсан боловч шүдээ зуугаад, нүдээ хурцлаад, сэлмээ атгаад дайснуудынхаа үхдэл хүүрэн дээр зогсож байгаа дайнчийн (дайчны биш шүү) дүр төрх сэтгэлд буухуй, алаг зүрхний минь алсын мухраас айдсын харанга дэлдээд явчихна. Өөрөө шархдаагүй юм гэхэд өрөөлийг алдаггүй юмаа гэхэд шархдуулж байж л яахын аргагүй “Улаан Баатар” болно! 1924 онд Коминтерны тулган хүлээлгэсэн нэр ч яг л ийм утгатай. Улаан бөгөөд баатар хүн болохын тулд эрх мэдлийг (эрх чөлөөг биш шүү) заавал ч үгүй улаан цусаа урсгаж байж олж авна гэсэн андгай тангарагтай хувьсгалын “хөдөлгөгч хүч”-ний тод томруун дүр төрх!

Тэрхүү “хөдөлгөгч хүч”-ийг 1920-иод оны дундаас Европ дахинаа “Хорьдугаар зууны Марко Поло” гэж алдаршсан Польшийн зохиолч Фердинанд Оссендовский бээр “Хүн, араатан, бурхад” хэмээх алдарт номдоо “…Овог аймгуудынх нь зуун зуунаар дамжиж ирсэн аж төрөхүйн хэв маяг өчүүхэн төдий л алдагдваас замбуулин хорвоо тэр аяараа орвонгоороо эргэж, цусан далай, айдсын хаанчлал тогтдог гэх авай. Тэр цагт нүцгэн цохион дээр хүлцэнгүйхэн суух Зэтгэр баясан дэвхцэж, уйтгар гунигийн саарал нөмрөгөө шилгээн хаяад, өс хонзонгоо буцалгах дайнч авгынхаа улаан хэвнэгийг хэдрэх бөлгөө…” гэж дүрсэлсэн байдаг нь бас л нүдэнд тусах шиг болдог юм.

Тийм ээ, 1924 оноос эхлэн эх орны маань нийслэл хот яах аргагүй л улаан хэвнэг хэдрээд (ариун улаан цусны өнгөт туг далбаагаар бүрхэгдээд), ард түмнээ айдас, хүйдэс (дэлхийн хувьсгалын үзэл суртал) төрүүлсэн Зэтгэр адилаар 70 гаруй жилийг ардаа хийсэн. Ардын аман зохиолчид нь аргаа ядаад “Азийн цагаан дагина” гэж хүртэл ёгтолж байсансан. Юуных нь “цагаан дагина” байхав дээ, шал инээдтэй юм. Орос, монгол цэргийн онгож гүйцсэн ногоон хувцастануудын хүрээлэн л байсан биз дээ!? “Ногоон дагина” гэсэн бол харин хаашаа юм. Хүйтэн, халуун аль ч дайны жилүүдэд “Улаан баатар” дагиных нь улаан хэвнэг социалист лагерийн Азийн хэсгийг хариуцсан дайнч хүчний найдвартай оромж болж байсан гэх мэтийн элдэв шастирыг хойш тавин үргэлжлүүлэх инү:
Хувилгаан багш, анхдугаар Богд гэгээнтэн маань 1639 онд Өргөө хотын шандыг шинжилж, шавыг тавьсан. Нүүдэлчин ахуйгаа дагаад нийслэл маань олон удаа бууриа сэлгэсэн ч гэлээ, бууриа хатгасан газар бүрдээ бурхан шүтээнийхээ гол тахилыг оршоосоор ХХ зууны нигуурыг үзсэн. “Хүрээлэн буусан” гэсэн утгыг нь цохон “Хүрээ” гэсэн жинхэнэ монгол нэр ч нэг хэсэг өгч байсан нь цадиг шастирын хуудсанд дурайсаар атал 1974 онд нийслэл хотын 50 жилийг тэмдэглэн дүвчигнэж байгааг найз охин маань захидалдаа бичиж байж билээ.

“Хүрээ” гэхээр, “гол хот”-оо бусад ард түмнүүд “нийслэл” (Уг нь “нийлсэн, нийлэн буусан” гэсэн үг байх. Харин Коминтерны сургасан “нийслэл” гэдэг энэ үг оросоор “столица” буюу “Тахилын гол ширээ” гэсэн утгыг дамжуулан үлдсэн нь их юм) хэмээн шууд нэрлэдэг үгтэй нь яв цав таарч байж. Мөнхийн амгалангийн газар шороон дээр мянган баярын төгс ёслол орших цэцэрлэг болсон Өргөө рүүгээ хүн ард маань мэлмийгээ хандуулан, цацлаа өргөх (Аливаа идээний дээж, дээд тал хамгийн их цагаан энергитэй байдаг учир цацал болгон, ерөөл, гуйлга хоёроо зэрэг илгээх амой.) бүрий “Төрийн минь сүлд өршөө!” хэмээн залбирч, явдал суудлаа даатгадаг байж.

“Өргөө” хэмээх энэ ариун нэрийг дуудах бүрий бодол, сэтгэлд нь зөөлөн сайхан, намуухан дуудлагатай нэртэй газар орон орж ирээд, өнөөгийн та бидний амнаасаа салгалгүй давтах дуртай болсон “Цагаан энерги” (зөв давтамжтай эрчим хүчний долгион) гээч юм давалгаалан буудаг ч байсан юм бил үү. Ер аливаа авианы зохирол гээч л орчин тойрны агаар мандлыг зөв урсгалд нь оруулдгийг орчин үеийн шинжлэх ухаан Буддын шашны гол тарнийн эхлэл-“Аум” (Ум) гэсэн ганцхан авиан дээр тулгуурлан нотолчихоод байгаа. Учир начрыг нь сайн мэдэхгүй байж бурхан шашны тангад ном судрыг монгол хэл рүүгээ хөрвүүлнэ хэмээн дэмийрээд байж болохгүйн баталгаа бас энэ. Агаараас буусан дохио юм гэнэ лээ, бурхан минь! Агаараас ирсэн дохионы авиаг (давтамжийг) өөрчилж болдоггүй юм гэнэ лээ шүү.
Үүн лүгээ нэгэн адил уншигч авгай минь та одоо “Өргөө”, “Улаанбаатар” гэдэг хоёр үгийг амандаа нэг давтаад, дотоод ертөнцөө анирлаад үзэгтүн! Аль нь “Аавын гэр” гэснээс ялгаагүй сонсогдож байна, аль нь “алж талдаг хүн” гэсэн утгаар бууж байна даа? “Өргөө минь, Богд минь, Төрийн минь сүлд өршөө!” гэж үглэн цацлаа өргөж байсныг багадаа харснаас биш, “Улаанбаатар минь” гэж үглээд цацлаа өргөж байсан чавганцыг насандаа ч олж үзсэнгүй.

Басхүү нэгэн зүйлийг дурдахад, аливаа хүнд нэр таарахгүй гэж бас байна аа. Хүн бүхэн өөрийн гэсэн зураг төөрөгтэй, тэрхүү зураг төөргийнхөө учир шалтгааны зохицлыг үл мэдэхийн харгайгаар уландаа гишгээд, тухайлбал “хишиг буян” гэж нэрлэх ёстой юмыг “яадаг юм, гайгүй ч байна даа” гэж “унгас алдаад” (өршөөгөөрэй, хэл хальтирчихлаа!) байх юм бол “Бурхнаа бургасаар гуядсан”-аас ялгаа юун. Аль эсвэл, Нэргүй л гэж нэрлэгдэх ёстой нэг муу “өт хорхой”-д “Норовлин” (Бурхны ордон) гэдэг нэр өгчихсөн байвал яана! Ий-ий, яа-яа! Тийм ч учраас биднээс болон биднээс түрүү үеийнхний нэрийг лам багшаараа өгүүлдэг байж. “Бибиш”, “Хүнбиш”, “Хэнчбиш”, “Хэнмэдэх” гэх мэтийн нэрүүд ч мөн л их нарийн учиртай, өөрийн гэсэн шүншиг тарнитай. Лам багш нь зөв тарнидаж чадвал шүү дээ. Үүнтэй агаар нэгэн адил уул, усны ч нэрийг, хот, суурингийн ч нэрийг, пүүс, компанийн ч нэрийг хамаа намаагүй “хайрлачихаж” болдоггүй билээ.

Ийнхүү хязгааргүйгээр эргэцүүлээд байвал “Улаан баатар” гэдэг энэ муу ёрын нэрээр улсынхаа нийслэлийг дууддаггүй байсансан бол…

Хэрвээ дуудах бүрий л таг сохор хоёр нүдэнд ч таван ханатай танан цагаан өргөөний дүрээр тодроод ирдэг “Өргөө” гэсэн нэрээ хадгалсаар байсансан бол… Нэрийн шүншиг гээч энэ дээ…

Өдгөө Улаанбаатар хот миний сайхан хуурай ах, богино өгүүллэгийн гайхалтай урлаач, зохиолч Готовын Нямаа агсны нэгэн үгүүлэлдээ анх түрүүн оруулснаар сурвалжлагч, сонинчдын дуртайяа шүүрэн дурддаг болсон “Утаанбаатар” гэдэг хочиндоо л яг таарч дээ. Ингэ, ингэсээр Лондонгийн ёж нэртэй адилхан “Утаанбаатар” нэр нь дэлхийд түгэх вий дээ.
Үүнийг тайлбарласу. Дэлхийн аж үйлдвэрийн анхдагч төв Лондон хот XIX зууны сүүл, ХХ зууны бараг дунд үе хүртэл хар тугалга шиг хөвсийсэн хар утаанд дарагддаг байсныхаа улмаас сурвалжлагч, сонинчдоос авсан “The Big Smoke”, “The Great Smoke” (Их утаа, Багир хар утаа), оршин суугчдынхаа хэт төвлөрлийн улмаас The Great Wen (Том хатиг) гэсэн хочууд нь өдгөө ч хурцхан зохиолуудад дурдагдсаар л байдаг. Тэгвэл “Утаанбаатар”-ын утааны дэргэд миний муу тамхины утаа ёстой жинхэнэ “экологийн цэвэр бүтээгдэхүүн”. Лабораторийн эмч нар хэзээ ч юм бэ, нэгэн цагт “За яая гэхэв, өдий чинээхэн никотиныг хүний биед зөвшөөрөхөөс л биш” гээд ам алдчихсан хэрэг. Харин одоо “Утаанбаатар” хот амьдралын нөхцлийн хувьд дэлхийн хамгийн аюултай хот болоод байна.

Энүүхэн хооронд, “ам халсан амьтан байна” гээд өршөөчихөөрэй, бас нэгэн зүйлийг хавчуулчихъя. Дээр дурдаад өнгөрснөөр манай ард түмэн Богд эзнийхээ залран буй нутаг руу цацлаа өргөн “Төрийн минь сүлд өршөө” гэдэг нь одоогийн суртлаар бол Чингис Богдынхоо цагаан, хар хоёр сүлдийг л хүндлээд байгаа хэрэг. Хараа ихт Хар сүлдээ Чингисийн өргөөний гадаа, бөөн “цагаан энерги болсон” өндөр тэнгэрийнхээ мэлмийд ил залж, харийн дайнд мордсон хайртай хөвгүүддээ аврал гуйдаг, тэд нар нь эргээд амь биеэ Хар сүлдэндээ сүслэн даатгаснаар өөдгүй санаатыг өвдөг дороо хийдэг байсан гэсэн цадиг ч буй. Лав л алж идээд байдаг адуу гээч амьтныхаа шар айрагны бөглөө ховхолдог “хэрэгсэл”-ийн утгыг “Төрийн сүлд өршөө”-дөө оруулаагүй байх. Уг нь хэзээ ч алж иддэггүй, бүр Чингисээс ч өмнөх үеэс дээдлэн ирсэн цагаан шонхор шувуугаа ч юм уу, Соёмбо тэмдгийг төрийн сүлд болгосон бол илүү ариун шүншигтэй байх байсан юм.

Монголчууд маань ангаас бол араатан амьтан (араа шүдтэй болохоор махчин), сэлдэгээс бол загас, нисдэгээс бол шувуу иддэггүй. Яагаад гэвэл загас, шувуу хоёр бол сэг зэмээр ч ходоодоо хуурчих нь бүү хэл, тансаг зоог болгочихдог бас л махчингууд. Бор борхон болжмор ч балкон дээрээс маань махны үртэс шоглочихдог. Өөрөөр хэлбэл, монголчууд махчин амьтныг иддэггүй, зөвхөн өвс ургамлын аль амттайг сонгож иддэг таван хошуу малаа, за тэгээд зөвхөн ургамал идэштэн тураг амьтдын л махыг хүнсэлдэг. Мах иддэг амьтныг агнаж идвэл хүн өөрөө хүний махан хүнстэн болно. Загас, шувуу хоёрыг иддэггүйгээ “Хурмастын амьтан, лусын амьтан” гэдгээр тойруулан аргалж, үр хүүхдээ зэрлэг догшин болгохоос сэргийлдэг. Гэтэл махсаагүй үедээ ч дэргэдэх хүндээ өгөхгүй харамлаад, дээд уруулдаа хүргэхгүй дурлаад идээд байдаг морио “Ажнай минь, адуу минь, хөл болдог хөлөг минь” гээд сүлдэндээ тахиад байдаг өчүүхэн ухааныг яана аа?! Харин Өргөө, Хүрээнийхээ сүлдийг хурмастын хаан хангарьдаар төлөөлүүлсэн өвөг дээдсийнхээ өргөн ухаантайг хэлээд яана! Хангарьдын саварт орсон ч гэсэн бас тэр сүлдэнд нь лусын хаан могой байж л байгаа юм даа…

Гурав. Төгсгөл буюу нэрийг нь өөрчлөх чиглэл өгөөч ээ, Монгол Улсын Ерөнхийлөгч өө!

Тийм ээ, Өргөөгийн хуучин сүлдийг Ардчилсан хувьсгалын ачаар эргэн сэргээсэн. Нийслэлийн хэн гэдэг засаг даргын, аль эсвэл ИТХ-ын даргын үед ийм зоригтой шийдвэр гаргасныг би мэдэхгүй. Тэр хүнд талархсу. Харин “Улаанбаатар” гэдэг, “өстний өвдөг чичрүүлсэн” сүрт нэрийг солиогүй нь дутуу алсан могой лугаа адилхан. Гэтэл ардчилсан үзлээрээ манайхаас хаа хамаагүй хол хоцорсон ард түмнүүд Дэлхийн хувьсгалын үзэл суртлын харгай, коммунист дарангуйлагчдын тушаалаар сольсон нэрүүдээ аль хэдийн өөрчлөөд хаячихжээ.
Жишээ татсу: (Өмнө нь завсрынх нь нэрийг, ард нь заяаных нь нэрийг бичлээ.) Ленинград-Санкт-Петербург, Сталинград-Волгоград, Сталинобад-Душанбе (Тажикийн нийслэл), Сталиногруд-Катовице(Польшийн аж үйлдвэрийн том хот), Сталин-Брашов(Румыны хот), Брежнев-Набережные Челны, Киров-Вятка, Устинов-Ижевск, Андропов-Рыбинск, Черненко-Чарджев. Энэ мэтээр Оросын болоод социалист лагерийн хүрээнд байсан олон улс орны нийслэл хийгээд бусад томоохон хотууд хуучин нэр, сүлдээ сэргээгээд амжчихсан байх юм. Манайх л харин таг чиг ээ.

Манай нэг угсааны Буриадын нийслэл Дээд Үүдийг (түргэн урсгалт Үүд голын нэрээр нэрлэгдсэн энэ хотыг 1666 оноос Верхнеудинск нэрээр босгож эхэлсэн) Коминтерны заавраар 1934 онд Улаан-Үд нэртэй болгосон. Уг нь Үд биш, Үүд юм шүү дээ. Өргөөгөөс доошоо (урагшаа) Бээжин рүү явах замд байдгийг нь Замын- Үүд, дээшээ (хойшоо) Петербург руу явах замд байдгийг нь Дээд Үүд гэдэг байж. Дээшээ, доошоо, хойшоо, урагшаа онгойдог, хорвоо ертөнцтэй дуу чимээ, мэдээ зангаагаа авалцдаг хоёр үүд, хаалга гэсэн эрхэм утгаар тэр нэрсийг өгсөн биз. Гэтэл тэр лүү маань мөн л улаан будаг цацаад, “Үд дундын улаан наран” гэдэг коммунизмын бэлгэдлийн нэр өгчихсөн. Өнөө хүртэл өөрчлөхгүй л байгаа. Ах, дүү хоёр “улаанууд” маань ард түмнээ айлгаж байсан нэрэндээ ямар ч их хайртай юм бэ дээ.

Социализмын үед Улаанбаатарт маань Сталины хөшөө байдаг хэмээн зарим монголчуудыг “ханхалзахад” орос, гадаад оюутнуудын нүд орой дээрээ гардаг байлаа. “Танай Цыденбал тэнэг хүн юм даа” гэдэг байсан. Ардчилсан хувьсгалын ачаар түүнийг буулгаад хаячихсан. Харин дэлхийн бөмбөрцгийг оюун санааны хувьд хоёр хуваан цусан далайд живүүлсэн Лениний хөшөө гадаадын жуулчдыг хүлээн авч “нүүрээ тахалдаг” таван одтой ч гэл үү “Улаанбаатар” (бас л улаан баатар) зочид буудлынх нь өмнө сүндэрлэсээр л байгаа. Янхнууд хүртэл эсэргүүцлээ илэрхийлж байгаа юм шиг дорд үзэн, хажууд нь цуглардаг байсан гэл үү? Гадаадын жуулчид, төрийн хийгээд төрийн бус зочид, төлөөлөгчид мөн ч их гайхаж байгаа даа.
Түүний оронд харин монголчуудынхаа оюуны гэгээрэлд үнэлж баршгүй их түлхэц өгсөн академич Цэндийн Дамдинсүрэн гуайнхаа хөшөөг босгочихвол мөн ч сайхан аа даа. Энэ “Улаан” баатарт маань тэр их хүний хөшөө байтугай цээж баримал ч байдаггүй нь ичгэвтэр байтугай, үндэстний их эмгэнэл! Дорнодын төв дээр л хөөрхий минь, зураач Гантуяа агсны зургаар босгосон босоо хүний дайтай намхан хөшөө торойж буй… Шоовдорхон…

Үүн лүгээ нэгэн адил, буриадууд маань бидний “цагаан ясны хугархай, улаан цусны нөжирхэй” гэсэндээ мөчөөгөө өгөхгүй нийслэлдээ таван метр өндөр Лениний толгойн хөшөөг залсаар л байна. Тэр нь дэлхийн рекорд хөшөө л дөө. Дэлхийн рекорд юмыг буулгаж болдоггүй. Бас тэгээд Москвагийн амыг хардаг улс юм чинь. Харин… манайд байгаа хөшөө юугаараа рекорд юм бол? Уг нь бол манайхан хэн нэгний амыг харах шаардлагагүй дээ.

Бүр эцсийн төгсгөл

Монгол Улсын Үндсэн хуулийн 13 дугаар зүйлийн 1-д “Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хот мөн” гэж заажээ. Тийм болохоор Улаанбаатар хэмээх энэ аймшигтайгаас гадна сүнс сүлдэр гээч нь таардаггүй нэрнээсээ салахын тулд Үндсэн хуулиндаа заавал засвар оруулах хэрэгтэй. “Нийслэлийн Иргэдийн төлөөлөгчид” гэдэг “будааны хүүхдүүд” жижигдэнэ. Тэднүүс хууль санаачлах эрх бүхий хэн нэгэнд Үндсэн хууль өөрчлүүлэх санал оруулахаас ч гөлөлзөнө. Засгийн газар элдэв хаяг, үнэмлэхээ өөрчлөх зардлаас нь айгаад тийм засвар хийх төсөл оруулж чадахгүй. Оюун санааны удирдагч гэхээр хүн байхгүйн л харгай. Оюун санааны удирдагчгүй ард түмэн мөхдөг.

Тэгэхээр “Нийслэлийнхээ нэрийг сольчихъё, Өргөө гэдэг хуучин нэрийг нь сэргээчихье” гэх утгатай хуулийн төслийг зориглон барьж авах хүн байна уу? УИХ-ын “эрхэм” хэмээгдэгч гишүүд та нар чинь нэг хуулийн өөрчлөлтийн төсөл санаачилбал 10 саяын хөлс авдаг болсон гээ биз дээ? Тархи толгой хэрэг болно гэж айх юмгүй шүү дээ. Ганцхан богинохон өгүүлбэрээр “Монгол Улсын нийслэл ӨРГӨӨ хот мөн” гээд л заачихна. Бусад нь техникийн асуудал. Эсвэл Ерөнхийлөгчдөө л найдахаас...

Орчуулагч, чөлөөт сэтгүүлч Ж.Нэргүй.
Өргөө. 2010.02.21

Эх сурвалж:
“Өнөөдөр” сонин. 2010 оны 03 дугаар сарын 03. №051

7 comments:

peakfinder said...

Ene uneheer boduushtai sanaa shuu. Gehdee nogooduul chin' niislel hotoo chingis haan gej nerlene geed dairchihval bas hecuu. Suuliin uyed manaid oor ner oldohoo baichihsan yum shig aashlah yumaa. Anhnii Orgoo ner bol uneheer tansag saihan ner shuu tiimee.

Оогий said...

unexeer xeregtei medeelel bn shuu bayarlalaa

Arsun said...

Улаан цусан мөр татуулсан баатар /алуурчин/ санаанд буудаг байна шдээ.

ganga said...

Uneheer boduushtai, Urguu saihan setgeld oir duuldaj baina shuu. Saihan bichleg bainaa, bayarlalaa.

Unknown said...

сайн байна уу? Би бол үүнтэй санал нийлэхгүй байна. Улаанбаатар гэхээр хүн болгонд нээх аймар улайрсан алуурчин гэж буудаггүй л байх гэж бодож байна. Яахав аль талаас нь харж байна гэдэгээсээ л болно. Тэр талаас нь харвал буух л байх л даа. За тэгээд гадаадын хүнд бол бүр ч буухгүй биз дээ, тэгэж тайлбарлаж өгөхгүй л бол. Бидэнд Бээжин, Москва гэхээр умардын нийслэл ч юм уу бэхлэлт гэж буудаггүй л биз дээ. Надад бол янз бүрийн бодол төрдөггүй шүү. Сайхан нэртэй, сайхан л хот ш дээ. Буянт-ухаа гэдэг сайхан нэртэй буудлын нэрийг солиод юу өөрчлөгдөв.

Anonymous said...

нэгт сэтгэгдэл бичсэн peakfinder-тай санал нэгтэй байна. Чингис хаан гээд нэрлэчихвэл гадны хүнд ёстой л сэлэмтэй алуурчин харагдана даа.

Бат-Отгон said...

Нэрийг өөчрлөх нь ч өөрчлөх хэрэгтэй байгаа юм. Улсын бага хурал гэж байхад П. Улаанхүү энэ саналыг анх дэвшүүлэхэд МАХН-ын гишүүд эхлээд чи өөрөө нэрээ өөрчилчих гэж даапаалсан тэнэг, хүний нэр, нийслэлийнхээ нэрний ялгааг ухаарахгүй улс төрчидтэй улс даа.
Харин нийслэлээ Хархорумд нүүлгэх асуудлыг яагаад сонгуулийн өмнө шоу болгоод, сонгууль дуусахаар мартаад байдгийг ойлгохгүй юм.