“Гималайн уулс”

Төрийн шагналт зураач М.Цэмбэлдоржийн “Гималайн уулс” хэмээх гайхалтай бүтээлийг та харж байна. Ардын зураач Г.Одон түүнийг “Байгалийн дуучин” хэмээн үнэлсэн нь хэтрүүлэг байгаагүй болохыг энэ зургаас харж болно.

Монголын орчин үеийн дүрслэх урлагийн нэрт зүтгэлтэн Мятавын Цэмбэлдорж нь 1931 онд төржээ. Багадаа өнчирч хар нялхаасаа аж амьдралын мөр хөөсөн тэрбээр дээд боловсрол эзэмшиж чадаагүй байна. Гэвч байгалиас заяасан авьяас, нөр их хөдөлмөрч чанараараа гадаад дотоодод дээд боловсрол эзэмшсэн хэн хүнээс дутахааргүй бүтээл туурвиж явсаныг бүтээлүүд нь гэрчилдэг.

“Байгаль үзэсгэлэнт өнгө аясаараа түрлэг өргөн зураачийн сэтгэлийг өөртөө байнга татаж, ямагт нэгийг шивнэн байдаг билээ” гэж ярих дуртай байсан зураач маань байгалийн сэдэвтэй хэдэн зуун зураг зурж үлдээсэн юм. “Түүний зурсан цэцгийн баглаанаас анхилуун сайхан үнэр, ногоорон харагдах хөндийгөөс агь таанын үнэр сэнгэнэж, өвлийн байгалийн зургуудаас нь жихүүн хүйтний цэвэр тунгалаг агаар амьсгалах шиг болдог” гэж урлаг судлаач Р.Бат-Очир дурсан бичсэн байдаг билээ.

Тэрээр Москва, Ленинград хотод урлагийн бүтээлийг сэргээн засах чиглэлээр курсэд суралцаж, эртний уран барилгын хана туурган зургийг сэргээн засварлах, хуулбарлах дадлагыг Япон улсад хийжээ. Уг чиглэлээрээ Богд хааны ордон музейн хувцасны сан, лаврин, Нархажидын сүм, Чин ван Ханддоржийн байшин зэрэг монгол үндэсний уран барилгын 20 шилдэг бүтээлийг сэргээн засварлаж, өнгө будаг, хээ угалзны эх загварыг хийж гүйцэтгэжэ.

Тэрээр Энэтхэг улсын үндэсний музейд байдаг Турфаны сүм хийдийн хана туурганы 200+150,60+70,70+80 хэмжээтэй зургийг соёлын гэрээний дагуу очиж хуулбарлан авчирч музейд тавьсан хүн. Ингэж явах зам зуур Гималайн уулсыг онгоцны цонхоор харснаа сүүлд нь бүтээл болгож зурсан зураг нь энэ билээ. Түүнийг “гайхалтай ой сайтай хүн байсан” гэж ахмадууд ярихыг нэг биш удаа сонсож явлаа. Миний цуглуулгад "Алтайн уулс", "Онгон тал, "Бага газрын чулуу", "Чулуутын цуурай" зэрэг бүтээлийнх нь хуулбар бий.

М.Цэмбэлдоржийн бүтээлүүд:
“Бага газрын чулуу”, “Алтайн дуулал”, “Говийн хавар”,”Отгонтэнгэр уул”, “Говийн үдэш”, “Чулуутын цуурай”, “Сэнжит улаан”, “Шуудан хүргэгч”, “Цагийн сайхан”, ” Мөнх хайрхан”, “Онгон тал” зэрэг олон сайхан бүтээл бий.