Wednesday, December 2, 2009

Сергей Есенинийг Монголд “урин заллаа”


Үдээс өмнө гадуур явж байтал Ж.Нэргүй ах хэд хэд утасджээ. Гар утсаа хүрэмнийхээ хармаанд хийгээд сонссонгүй л дээ. Гэртээ орж ирээд залгалаа.

-Хөөш, чи хаагуур юу хийгээд яваад байна аа.
-Охинтойгоо ёолкны мод хайж тэнэж яваад ирлээ.
-Одоо хаа байна?
-Гэртээ ирчихээд тань руу залгаж байна.
-Чи одоохон хүрээд ирээ. Есенин гарсан. Чамтай уулзаж ярих юм байна.
–За гээд 30 минутын дараа хэлсэн газар нь давхиад очлоо. Мань эр ажил ихтэй, амьсгаа өндөртэй тэвдүүхэн байгаа бололтой. “Есенин өнөөдөр гарсан. Хэвлэлтээс аваад явж байна. Тав дахь өдөр 16 цагаас номын нээлт хийнэ. Интерном дээр. За, чи бид хоёр урилга мурилга гээд яахав дээ. Шууд яваад очоорой. Би одоо явж Ш.Сүрэнжав гуайтай уулзахгүй бол болохгүй нь. Мань эр хөтлөх юм. Нарийн ширийн юмаа ярьж авахгүй бол цаг алга. Май, шинэ номын дээж шүү. Уншиж үзээд санаа оноогоо хэлээрэй. Баяртай” гээд Сергей Есениний сонгомол шүлгийн түүвэрт гарын үсэг зурж атгуулчихаад яваад өгдөг байгаа.

Гэртээ ирээд гараа угааж байгаад уг номын энд тэндээс ойлдож цойлдож харлаа. Мань эр Оросын нэрт яруу найрагч Сергей Есениний шүлгийг орчуулах гэж 40 жил “өвчилж” явсан гэнэ.
...Түүний зохиол бүтээлийг 1970-аад оны эхээр л цөөн хувиар хэвлэх болсныг нь, тэгсэн атлаа зөвхөн бүхэл бүтэн 10 килограмм хаягдал цаас тушаасан хүнд л аль нэг түүврийг нь худалдан авах эрхийн бичиг олгодог байсан үеийг туулаад өнгөрсөн, зуны амралт эхлүүт хамаг дэвтэр номоо өрөөндөө хаяад явчихдаг байсан орос, гадаадын хэнэггүй оюутнуудын “ачаар” хэд хэдэн тийм тасалбартай болж, Минскийн номын төв дэлгүүрийг дахин дахин эргэж байж олж авсан Есениний түүврүүдээ үнсэх нь холгүй тэврээд гүйж явсан, басхүү орос оюутнуудтай мөрий тавиад шүлгийг нь цээжээрээ уншилцаж явсан тухайгаа тэрээр дурсан бичжээ. Мөн түүний найз Ц.Жамбалгарав, С.Есенинийн хуучирсан жижгэвтэр хөрөг мань эрийн ширээн дээр залаастай мөн ч олон жил болсон тухай дурссан байх юм.

Уг номыг ариутган шүүсэн нэрт нийтлэлч, орчуулагч Содовын Баясгалан багш “...Мэргэн дүү Нэргүй маань орос нутгийн нам дор газрын удамт тариачны ухаан, сэтгэлээр хөглөгдсөн Есенин хэмээх нэгэн бээрийн утга яруу эгшгийг агь тааны үнэр сэнхийсэн монгол яруу найрагтай золгуулах тун ч буянтай үйлийг бүтээжээ”, “...Урьд өмнө нь Ш.Цэндгомбо, М.Цэдэндорж, бас миний ч бие зах зухаас нь бөмбөчүүлж, Монголдоо түүнийг урин залах гэж оролдож байсан удаатай. Гэхдээ Нэргүй дүү шиг зориглон барьж аваад бүхэл бүтэн, яруу тансаг ном болгон гаргаж байсан удаа ер үгүй. Орчин үеийн залуус, оюутан шавь нарт маань ямар их хэрэг болохыг хэлэвч баршгүй” гэж “яаран мэгдэн” дуулгасан бол,

номын бас нэг редактор, монголч эрдэмтэн Юрий Кручкин “...Алтан шаргал үстэй, цэлмэг тэнгэр шиг цэнхэр нүдтэй, сэргэлэн дүртэй, хурцхан “хулигаан” зантай Есенинийг монголчууд Э.Оюун, Б.Явуухулан, М.Цэдэндорж, С.Баясгалан нарын орчуулгаар мэднэ. Гэвч таны өмнө дэлгээтэй байгаа энэ түүвэр шиг хамгийн том нь анх удаагийнх байна. Александр Пушкины хэлсэнчлэн, “Яруу найргийн зохиолыг орчуулдаг хүн яруу найрагчтай нь өрсөлдөх болно”! Одоо бол Есениний өвөрмөц шүлэг, хүн бүхний, ялангуяа залуухан охидын дурыг булаасан дөлгөөн уянгалаг, илбэт яруухан үг хэлний тэнгэрлэг өрсөлдөөний оролцогчоор миний дотны найз Нэргүй орчуулагч шалгарсан болно” гэж дуу алджээ.

За, оршил дууслаа. Одоо явж охиндоо хоол хийж өгье. Орой “дайсны цэргүүдийг” унтуулж байгаад тухтайхан шиг уншина аа. Тэгээд өөрийн сэтгэгдэлээ бичимз. Сергей Есениний сонгомол шүлгүүдийг Жигжидсүрэнгийн Нэргүй хэрхэн монголчилсон тухай өөрийн мэдэхийг болон таалагдсан шүлгээ сонгож Та бүхнийг дайлахаа амлаж байна.

2 comments:

bluefire said...

Хүлээж байнаа ;>

tagtaa said...

tun saihan hereg baina. margaash gesen ug uu?. ter nomiin neelten deer chini ochdog hereg ee...